استارتاپ‌های اینترنت اشیاء: مظلومان پیشتاز

اینترنت اشیاء یکی از فناوری‌های ساختارشکن در دنیا به حساب می‌آید که برخلاف رویکرد و مدل‌های سنتی شرکتهای بزرگ را به سمت تعامل با سرویس‌دهندگان سوق می‌دهد و عملا بازاری از پایین به بالا را شکل می دهد.

این ساختارشکنی، در ادامه فرایند تحول دیجیتالی که چندسالی است بویژه با توسعه ارتباطات سیار پرسرعت سرعت گرفته است، اهرم فشاری برای کسب وکارها، سازمان‌ها و دستگاه‌های عریض و طویل دولتی خواهد بود تا به سمت هوشمندسازی اتصالات و شبکه‌های خدماتی خود بروند و با مدیریت هوشمند مبتنی بر ابزارهای فناورانه، بهبود زنجیره تأمین و خدمات را فراهم آورند و البته در حالت بدبینانه هم از گردونه رقابت اقتصادی خارج شوند.

اینترنت اشیاء در گام نخست بر تجمیع و اتصال بین تجهیزاتی که تا پیش از این به صورت جزایری دور افتاده، هر کدام به کاری براساس برنامه‌ در نظر گرفته شده برای آنها مشغول بودند، تاکید دارد. این اتصال که پیشتر در قالب اتصالات M2M معرفی و شروع شده بود اکنون در حال گسترش با سرعت بیشتری است.

مشتریان استارت آپهای اینترنت اشیا: B2B و B2G سهم کلیدی دارند.

توجه به مشتری و نیاز او و ارزشی که برای او خلق می شود یکی از مهمترین شاخص ها برای ارزیابی کسب و کار استارات آپهاست. در سالهای اخیر استارات آپهای نرم افزاری مبتنی بر تلفن همراه ارزشهای قابل توجهی را از بعد نحوه ارایه سرویس، قیمت تمام شده و برای مشتریان خود که غالباً مردم و کاربران تلفن همراه هستند ، خلق کرده اند. اما یکی از تفاوتهای استارت اپها در IoT ان است که بر خلاف استارات اپ نرم فزارهای تلفن همراه مشتریان اینها بخشهای حاکیمتی و سازمان های بزرگ و کسب و کارها هستند. موارد متعددی از پروژه های هوشمندسازی خدمات شهری، قرائت هوشمند کنتورها و پایش وضعیت شبکه های انرژی و.. همه در اختیار سازمانهای بزرگ و ویا دولتی هستند.

حتی در زمینه های حمل و نقل، کشاورزی و.. نیز اغلب با شرکتهای بزرگ یا نهادهای متولی مثل وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حمل و نقل جاده ای ، پلیس راه و.. سر و کار دارند.

سهم استارات آپ های اینترنت اشیاء از بازار ایران  و ۵ یونیکورن هدفگذاری شده

«اینترنت اشیاء» با توجه به گستره حوزه های صنعتی، خدماتی و اقتصادی که در بر میگیرد می‌تواند اشتغال‌زایی گسترده داشته و اهداف چشم‌انداز توسعه کشور را برای دیگر بخش‌ها با توجه به مدیریت بهینه و بهره‌وری که در حوزه انرژی، حمل‌ونقل و… محقق سازد. وزارت ارتباطات در دولت جدید رسیدن به ۵ استارات آپ با ارزش میلیارددلاری موسوم به یونیکورن را هدفگذاری کرده است.  با توجه به بازار بزرگ پیش روی هوشمندسازی در صنایع مختلف IoT می تواند استارتاپ‌های یونیکورنی را شکل دهد که با رشد سریع و ارزش بالای تجاری، حتی دریچه بازارهای صادراتی را روی کشور باز کند. بنابراین سهم حداقل ۱ استارات آپ میلیارددلاری از ۵ استارات اپ در حوزه اینترنت اشیا هدف و آرزوی قابل تحققی است.

سهم استارات آپ های اینترنت اشیاء از بازار ایران  و ۵ یونیکورن هدفگذاری شده

«اینترنت اشیاء» با توجه به گستره حوزه های صنعتی، خدماتی و اقتصادی که در بر میگیرد می‌تواند اشتغال‌زایی گسترده داشته و اهداف چشم‌انداز توسعه کشور را برای دیگر بخش‌ها با توجه به مدیریت بهینه و بهره‌وری که در حوزه انرژی، حمل‌ونقل و… محقق سازد. وزارت ارتباطات در دولت جدید رسیدن به ۵ استارات آپ با ارزش میلیارددلاری موسوم به یونیکورن را هدفگذاری کرده است.  با توجه به بازار بزرگ پیش روی هوشمندسازی در صنایع مختلف IoT می تواند استارتاپ‌های یونیکورنی را شکل دهد که با رشد سریع و ارزش بالای تجاری، حتی دریچه بازارهای صادراتی را روی کشور باز کند. بنابراین سهم حداقل ۱ استارات آپ میلیارددلاری از ۵ استارات اپ در حوزه اینترنت اشیا هدف و آرزوی قابل تحققی است.

استارات آپهای ایرانی IoT: در راه موفقیت از کشاوری تا سلامت هوشمند

در کشور ما تاکنون جوانان خلاقی  استارتاپ‌هایی را راه‌اندازی کرده اند که هر کدام مسیری را از ایده‌ای را تا کاربرد پیموده اند. هرچند در نگاه اول این استارات آپها تفاوت چندانی با استارات آپهای دیگر از حوزه نرم افزار و تلفن همراه ندارند اما نگاهی دقیق به آنها نشان می دهد یک تفاوت مهم وجود دارد: ترکیب سخت افزار با نرم افزار و ارایه یک محصول فیزیکی در کنار یک نرم افزار کاربردی.

در زیر چند نمونه از استارات آپهای ایرانی اینترنت اشیاء را معرفی می کنیم:

اسمارت بین؛کشاورزی هوشمند

یک نمونه از استارات اپهای حوزه IoT که جزء قدیمی ترین های بازار هم هست، «اسمارت‌بین» نام دارد که با ارائه سلوشن‌های مرتبط با نگهداری گیاهان گلخانه‌ای است.

این استارتاپ با نصب سنسور در گلخانه‌ها و با استفاده از یک پردازنده مرکزی به بررسی وضعیت و سلامت گلخانه‌ها می‌پردازد؛ ارزشی که راه کار این استارتاپ ارائه می‌کند چند سطحی است. صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی، بهبود هزینه‌های مرتبط با مدیریت و نگهداری گلخانه‌های هیدروپونیکی، ارتقای امنیت و مدیریت سیستم‌های گرمایشی بخشی از ارزش افزوده‌ای است که راه‌حل‌های هوشمندانه اسمارت‌بین به بخش کشاورزی تزریق می‌کند.

در شرایطی که کشور با بحران منابع آبی روبروست و براساس گزارشات ۹۲ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، این راه‌حل هوشمندانه می‌تواند مانعی بر هدر رفت این منبع حیات‌بخش باشد.

نینکس؛ پرستار هوشمند بچه

نمونه‌ای دیگر از راهکارهای هوشمندانه که در قالب استارتاپ به بازار اینترنت اشیاء ورود کرده‌اند «نینیکس» است که می‌تواند انگیزه بخش‌های مختلف را برای پیاده‌سازی راهکارهای هوشمند در حوزه سلامت برانگیزد.

نینیکس یک پرستار هوشمند بچه است که می‌تواند به مراقبت از نوزادان کمک کند. با توجه به اینکه بچه‌ها دارای شخصیت‌های مختلفی هستند، بنابراین به‌جای استفاده از الگوهای استاندارد برای هشدار، نینیکس تجزیه و تحلیل سفارشی مختص کودک را فراهم می‌کند.

در این تجهیز زنگ هشدار ۲۴ ساعته در نظر گرفته شده است تا از آن به عنوان پایش مستمر سلامت کودک استفاده شود؛ به این شکل که با به‌روزرسانی اطلاعات پدر و مادر از وضعیت سلامت نوزادان‌شان، نینیکس استرس مراقبت از کودکان را کاهش می دهد. این راهکار هوشمندانه، درجه حرارت پوست، الگوهای خواب و تنفس نوزادان را برای پیشگیری از سندروم مرگ ناگهانی پایش می‌کند.

لوکسین تِک؛ خانه هوشمند ایرانی

لوکسین تِک یک استارتاپ ایرانی در زمینه طراحی و تولید تجهیزات هوشمندسازی ساختمان بر اساس اینترنت اشیا است. لوکسین تک به دنبال پایین آوردن هزینه های هوشمند سازی ساختمان، و رفع موانع نصب، است تا مشتریان بیشتری منازل خود را هوشمند کنند.

در دیگر ویژگی های این مجموعه بومی سازی راهکار ساختمان هوشمند است. در واقع با در نظر گرفتن ویژگی های ساختمان سازی ایرانی طراحی شده است. انواع روش های کنترلی نیز با واسط کاربری فارسی و با در نظر گرفتن ابزارهای مورد استفاده ایرانیان طراحی شده است.

IoTIC و IoTex و مدرسه تابستانی IoT: فرصتی برای نمایش و رشد استارات اپهای تخصصی

با توجه به اهمیت بازارسازی برای استارتاپ‌های اینترنت اشیاء مرکز نوآوری و فناوری اینترنت اشیاء در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (آیوتیک) با هدف فرصت‌سازی و حمایت از رشد برای استارتاپ‌ها راه‌اندازی شد و در نخستین اقدام مسابقه میان ایده های استارات آپی را  در اسفند ماه سال گذشته در این دانشگاه برگزار کرد.

برگزاری نخستین نمایشگاه IoTex 2017 شامل نمایشی از حضور شرکتهای فعال حوزه IoT، سه کارگاه در حوزه‌های فنی و سرمایه‌گذاری جسورانه اینترنت اشیاء با حضور برخی چهره‌های شاخص این عرصه، از مهمترین اقدامات این مرکز پس از تاسیس بود.

همچنین ۹ استارتاپ هم در قالب مسابقه Pitch Deck در حضور داوران به رقابت با یکدیگر پرداختند و  نفرات اول و دوم در حوزه سلامت و پزشکی و نفر سوم در حوزه خانه هوشمند، محصولات نوآورانه خود را عرضه کردند که سه تیم اول موفق به کسب جوایز ارزنده‌ای شدند.

از جمله دیگر اقدامات مرکز نوآوری اینترنت اشیاء (آیوتیک) برگزاری لیگ IOT ایران در زمستان ۹۶ با هدف شناسایی تیم‌های توانمند شهرستانی در حوزه هوشمندسازی و ارائه خدمات مبتنی بر اینترنت اشیاء (IOT) برای اولین بار در مناطق مختلف کشور بود.

این لیگ در مناطق شمال غرب، جنوب، غرب، شرق و شمال و مرکز کشور با آموزش مباحث تجاری به منظور آماده‌سازی تیم‌ها و ایجاد زمینه دانشی و اطلاعاتی مناسب درباره موضوعات مورد رقابت میان تیم‌ها در قالب یک پیش رویداد، آغاز و به تیم‌ها فرصت داده شد تا در بازه زمانی ۱۰ روزه روی ایده خود کارکنند و در نهایت روز مسابقه ایده یا محصول خود را مقابل داوران و سرمایه‌گذاران ارائه کنند. موضوعات اصلی مورد رقابت در این لیگ بهینه‌سازی مصرف انرژی، شهر هوشمند، خانه هوشمند و هوشمندسازی حمل‌و‌نقل بود.

همچنین از جمله دیگر اقدامات مرکز نوآوری اینترنت اشیاء (آیوتیک)، برگزاری نخستین مدرسه تخصصی IOT در مرداد ماه سال جاری به مدت یک ماه بود.که با توجه به ظرفیت‌های محدود پذیرش در اولین سیکل برگزاری، مراحل گزینش داوطلبان مستعد و علاقمند از طریق اعلام فراخوان، ثبت‌نام در وب‌سایت  و برگزاری مصاحبه حضوری انجام شد.

پذیرفته‌شدگان این دوره تخصصی، تحت یک برنامه منسجم و فشرده آموزشی فرصت پیدا کردند تا با بهره‌مندی از محتوایی درسی ترکیبی، در قالب ورک‌شاپ‌های فنی، تجاری، سرمایه‌گذاری و سمینارهای تعاملی به دانش روز دنیا در زمینه اینترنت اشیاء مجهز شوند.

شرکت‌کنندگان در این دوره با بهره‌گیری از تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری روز دنیا در زمینه اینترنت اشیاء، پروژه‌های از پیش تعریف شده و واقعی IoT  را تحت نظارت و مربیگری افراد متخصص، نمایندگان پارتنرهای بین‌المللی IoT‌ در ایران و منتورهای داخلی به انجام رساندند. می توان گفت یک ماه حضور در کنار دیگر علاقمندان پرتلاش حوزه IOT فرصت خوبی برای تیم‌سازی، شناسایی توانمندی‌ها و شناسایی رقیبان احتمالی آینده در اختیار شرکت‌کنندگان قرار داد.

استارات آپهای اینترنت اشیاء را دریابیم…

با توجه به پتانسیل‌های نهفته در بازار اینترنت اشیاء، زمینه خوبی برای سرمایه گذاری در این حوزه وجود دارد.

اما استارتاپ‌های حوزه اینترنت اشیاء با استارتاپ‌هایی که در حوزه‌های تلفن همراه مشغول به فعالیت هستند، تفاوتهایی دارند که این تفاوتها در نوع حمایت از انها باید مورد توجه قرار گیرد. تفاوت اول آن است که بخشی از پروژه های مرتبط با فعالیت استارات آپها متولی حاکمیتی، دولتی یا سازمانی دارد و حتی چه بسا وسعت و گستره فعالیت آنها در ابعاد ملی تعریف می‌شود و این امر نیازمند تجهیزات سخت‌افزاری و زیرساختی بسیاری هستند که قطعا تأمین آنها هزینه‌های زیادی در بر دارد و شتابدهی آنها نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتری به نسبت دیگر بخش‌هاست تا بتوانند به رشد و کسب درآمد برسند.

در واقع وابسته بودن به سخت افزار در کسب و کار اینترنت اشیاء هزینه بالاتر سرمایه گذاری و شتابدهی و نیاز به  حمایت بیشتری برای رشد و به درآمد رسیدن را به دنبال دارد.

از سوی دیگر و با توجه به  مساله واردات سخت افزار، همکاری نهادها بویژه سازمان تنظیم در واردات تجهیزات و سخت افزارها و مساله ترخیص از گمرک و تایید نمونه را به عنوان یک چالش جدی مطرح می کند. گاهی یک استارات اپ برای وارد کردن یک سنسور جهت تست یا پایلوت همان مسیر شرکتهای بزرگ را باید برود که اساساً منجر به هدر رفت وقت، هزینه و زمان آنها می شود.

شاید بتوان سازوکاری گذاشت که استارات آپها  برای پایلوت کردن پروژه‌هایشان وارد همان سیکل تعریف شده برای شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ نشوند.

اگر استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی در این حوزه رشد نکنند، دیر یا زود بیشتر فضای بازار در اختیار شرکت‌های خارجی قرار خواهد گرفت و از بازاری که در چند سال آینده برای اینترنت اشیاء در کشور ایجاد می‌شود، همچون حوزه پیام رسانها، بهره‌مند نخواهیم شد.

به امید روزی که با نگاه همه‌جانبه نقش‌آفرینان صنعت ارتباطات و حاکمیت، اکوسیستم جامع و یکپارچه اینترنت اشیاء در کشور شکل گرفته و بازیگران نوپای این حوزه با تکیه بر ایده‌های خلاقانه خود راهی برای تحقق اهداف اسناد بالادستی و چشم‌انداز توسعه درآمدی کشور گشوده و همگان با امید نسبت به بسته شدن درهای مخازن نفتی و خروج از اقتصاد متکی به این بخش، به فکر ثروت آفرینی هر چه بیشتر از قِبل اقتصاد دیجیتال باشند.